Categorie archieven: Documentos

Tekst 5. Dialoog in het spirituele itineraium van broeder Charles. Jean-Fançois BERJONNEAU

Geplaatst op door

Jean-Francois BERJONNEAU, France

Broeder Charles leefde zestig jaar vóór het Tweede Vaticaans Concilie.

De notie van interreligieuze dialoog zoals we die vandaag in de kerk horen, was hem totaal vreemd. Hoewel hij naar mijn mening een voorloper was van de toenadering van het Concilie tot de universele dimensie van de missie van de Kerk, viel het proces van dialoog tussen christelijke gelovigen en moslims als zodanig niet in zijn categorieën. Hij leefde met de theologie van zijn tijd in de bekommernis om de moslims te ontmoeten teneinde “deze onwetende zielen” te redden door hen Christus te laten kennen.

Daarnaast oefende hij zijn ministerie uit in een specifieke sociaal-politieke context. Frankrijk breidde in zijn tijd zijn koloniale rijk uit over een deel van Afrika. Velen geloofden destijds dat het beschaafd werk verrichtte en dat het het onderwijs kon bieden dat nodig was om de gekoloniseerde volkeren te bevrijden van armoede en onwetendheid. Broeder Charles hield zich aan deze visie. Hij zag daarom in de islam van zijn tijd geen religie met haar eigen consistentie, haar geschiedenis, haar diverse stromen waarmee christenen met sommigen van hen in dialoog konden treden.

Hoewel de islam op een bepaald moment van zijn leven een zekere fascinatie op hem had uitgeoefend en dat de ontmoeting met de moslims voor hem een ​​niet onbelangrijke fase vormde op de weg van zijn bekering, toch zou hij ver gebleven zijn van het onderschrijven van de conciliaire visie op de islam volgens dewelke “De Kerk met respect de moslims beschouwt die de Ene God aanbidden, levend, barmhartig en almachtig, schepper van hemel en aarde, die met mensen sprak …” (Nostra Aetate nr. 3). Hij situeerde zich dus niet in de theologische problematiek van het Tweede Vaticaans Concilie die in niet-christelijke religies de aanwezigheid van “zaden van het Woord” erkent die een basis kunnen vormen voor het aangaan van een dialoog met gelovigen van een andere religie.

Niettemin, het lijkt mij zo te zijn dat we broeder Charles kunnen beschouwen als een voorloper van de dialoog. Omdat hij met de moslimbevolking die hij ontmoette, in het bijzonder met de Toearegs, een ‘dialoog van het leven’ aanging die in de encycliek ‘Ecclesiam Suam’ van paus Paulus VI in 1964 werd gepresenteerd als de fundamentele basis van elke dialoog: “We kunnen de wereld niet van buitenaf redden; net als het Woord van God dat mens werd, moeten we tot op zekere hoogte de levensvormen assimileren van degenen aan wie we de boodschap van Christus willen brengen … We moeten als we gehoord en begrepen willen worden algemene gebruiken delen, op voorwaarde dat ze menselijk en eerlijk zijn, vooral die van de minsten. Alvorens zelfs maar te spreken, is het noodzakelijk om naar de stem te luisteren en nog meer naar het hart van de mens … We moeten onszelf de broeders van de mensen maken … Het klimaat voor dialoog is vriendschap” Nr. 90.

Dus heeft broeder Charles, door al zijn energie en een groot deel van zijn tijd te besteden aan het leren van de taal van de Toearegs wier leven hij deelde, door zeer eenvoudige gesprekken aan te gaan over de realiteit van hun dagelijks leven, door zich open te stellen voor hun poëzie en dus door te proberen het genie van dit volk te begrijpen, een klimaat van vertrouwen geopend in de dialoog met zijn gastheren tot het punt waarop hij voor velen van hen “een vriend” werd. Hij toonde daarmee aan dat de missie van de Kerk er ook uit bestaat om mensen uit te nodigen om broeders te worden met respect voor verschillen in cultuur of religie, zoals de Kerk gesterkt door de openheid van het Tweede Vaticaans Concilie later in veel landen van de planeet ook deed.

We kunnen daarom als priesters van de priesterfraterniteit Jesus Caritas die we zijn, erkennen dat broeder Charles voor ons een spiritualiteit van dialoog opende die ons nog steeds kan inspireren in de ontmoetingen die we niet alleen met moslims hebben, maar ook met al diegenen die ons geloof niet delen. Zo ontvouwde zich een weg van dialoog die hij opende met de Toearegs op verschillende fundamentele vlakken:

  • Hij wist zijn eigen land te verlaten om zich onder te dompelen in het land van de ander. Hij voerde de beweging uit die paus Franciscus noemt “een Kerk die naar buiten treedt”. Hij verlangde door deze mensen verwelkomd te worden en zoveel als mogelijk “een van hen” te zijn. En hij maakte het leren van hun taal tot een ‘mystiek werk’ omdat het voor hem in de lijn was van de incarnatie van Christus in die mensheid die hij kwam redden.
  • Hoewel het zijn grootste wens was dat moslims zich tot het christelijk geloof zouden bekeren, oefende hij nooit enige druk uit om zijn doelen te bereiken. Hij respecteerde altijd hun vrijheid. In 1908 erkende hij dat hij hen niet wou bekeren en concludeerde dat het waarschijnlijk ook niet Gods wil was. Maar hij bleef temidden van deze Toeareg-mensen wonen in naam van het verbond dat hij met hen had gesloten: gewoon met hen verder gaan op het pad van de broederlijkheid.
  • Zijn doel: de vriend van de ander worden. In een brief die hij aan een correspondent richtte, typeerde hij aldus de manier van omgaan die hij met de moslims om zich heen wilde aannemen: “Ten eerste, in stilte het terrein voorbereiden door goedheid, intiem contact en het goede voorbeeld; hen liefhebben uit de grond van het hart, door hen gewaardeerd en bemind worden. Op die manier vooroordelen doorbreken, vertrouwen winnen, autoriteit verwerven – dit kost tijd -. En vervolgens in het bijzonder tot de best geplaatsten van hen spreken, heel voorzichtig, beetje bij beetje, op verschillende manieren, en aan iedereen geven wat hij bekwaam is te ontvangen. “. Omdat hij het Evangelie niet expliciet kon verkondigen, wilde hij persoonlijk de aanwezigheid van het Evangelie worden. Dit is wat hij bedoelde toen hij zei dat hij ‘het evangelie niet met woorden maar met het hele leven’ wilde uitroepen.
  • Hij kon zich aanpassen aan de manier waarop God naar de moslims kijkt die hij heeft ontmoet. Hij zag hen niet eerst als “ongelovigen” of “ondeugenden”, maar in zijn verlangen om een ​​universele broeder te worden, beschouwde hij hen als “geliefde broeders, kinderen van God, zielen verlost door het bloed van Jezus, geliefde zielen van Jezus”.
  • Hij manifesteerde het gezicht van een diaconale kerk. Hij woonde niet alleen bij hen, maar droeg ook, voor zover hij kon, bij aan de verbetering van hun levensomstandigheden en aan de ontwikkeling van hun land. Hij vocht tegen de slavernij en tegen ziekten, introduceerde medicijnen, nieuwe landbouwtechnieken en communicatiemiddelen in dit zeer arme land.
  • Wanneer hij maar kon, begon hij een spirituele dialoog met moslims. Natuurlijk hing hij helemaal niet de leer van de islam aan. Maar hij herkende een gemeenschappelijk punt met het christelijk geloof: het dubbelgebod om God lief te hebben met heel je hart en je naaste lief te hebben als jezelf. Op basis hiervan ontwikkelde hij talrijke dialogen met zijn moslimvrienden, waarbij hij hen in verschillende omstandigheden liet zien hoe dit dubbelgebod hun dagelijkse relaties kon beïnvloeden.
  • Ten slotte, en dit is niet een van de geringste elementen van dialoog, maakte hij van het paasmysterie de koninklijke weg naar dialoog. Want constant het leven van Christus in Nazareth contemplerend, nam hij net als Jezus de weg van nederigheid, armoede, luisteren en sterven aan zichzelf over in het ontmoeten van de ander. Zijn hele leven heeft hij laten zien dat “er geen grotere liefde is dan je leven te geven voor degenen van wie je houdt. “

Door zichzelf voor te stellen als “een pionier”, toonde hij ons dat de dialoog van het leven een integraal onderdeel is van de missie van de Kerk.

PDF: Tekst 5. Dialoog in het spirituele itineraium van broeder Charles. Jean-Fançois BERJONNEAU -nl

Tekst 4. Onze wijze van evangeliseren

Geplaatst op door

Fernando Tapia, Chili

Als diocesane priesters delen we met de hele kerk de enige missie die zij heeft: evangeliseren. Paus Franciscus heeft ons hiervoor een heel duidelijke leidraad gegeven in zijn apostolische aansporing “Evangelii Gaudium”. We maken deze richtlijnen tot de onze en proberen er inspiratie uit te halen voor ons evangelisatiewerk in onze parochies, gemeenschappen, christelijke opleidingscentra, zorgcentra voor de armsten, enz.

Hoe dan ook, de vraag kan gesteld worden of wij als priesters van de Fraterniteit JESUS CARITAS, een aantal eigen accenten kunnen ontwikkelen die ontstaan uit het charisma en de spiritualiteit van broeder Charles. Wij denken van wel. Hier zijn dan enkele van deze accenten.

1. HET MYSTERIE VAN DE INCARNATIE

Onze manier van evangeliseren wordt allereerst gekenmerkt door het mysterie van de incarnatie, een mysterie dat broeder Charles fascineerde en dat aan de basis ligt van zijn spiritualiteit:

“De incarnatie is geworteld in Gods goedheid. Maar vóór alles is er een ding dat zo prachtig, briljant en verbazingwekkend in het oog springt dat het als een oogverblindend teken schijnt: het is de oneindige nederigheid die een dergelijk mysterie omringt. God, de Zijnde, de Oneindige, de Perfectie, de Schepper, de immens Almachtige, de soevereine Heer van allen, die mens wordt, die zich verenigt met een menselijke ziel en lichaam en die op aarde als een mens verschijnt, als de laatste van de mensen” (Br. Charles, Geestelijke geschriften, p. 49.)

De Incarnatie voltrekt zich altijd in een bepaalde tijd, plaats en cultuur. Broeder Charles maakte er hard werk om de cultuur, de taal, de gewoonten, de poëzie, enz. van de Toeareg te kennen. We willen altijd rekening houden met de historische context en met de kenmerken van de tijd en de cultuur waarin we evangeliseren, omdat we ervan overtuigd zijn dat God zijn incarnatie verlengt in elk tijdperk en dat de verrezen Christus tot ons blijft spreken door de tekenen van de tijd, om ons uit te nodigen Zijn Koninkrijk van het Leven verder uit te bouwen.

Gezien het feit dat Christus de wereld binnenkomt via de “deur van de armen”, zoals aartsbisschop Enrique Alvear zei, willen ook wij graag door deze deur binnengaan in ons werk van evangelisatie en van daaruit het Evangelie aan iedereen verkondigen.

2. DE PERIFERIEËN

In de geest van beschikbaarheid voor onze bisschoppen willen we ons prioritair wenden tot de meest verlaten en afgelegen plaatsen van de kerk. De geografische of existentiële periferieën, zoals paus Franciscus het zegt. Het zijn grensplaatsen: gemarginaliseerde bevolkingsgroepen, afgelegen gebieden, vluchtelingenkampen, migranten, drugs-verslaafden, vrijheid beroofden, de uitgeslotenen in het algemeen. Deze nabijheid zal ons toelaten om de kreet van de armen die soms erg zwak, maar ook soms luid klinkt, te horen en er ons in te mengen. Gebruikmakend van de arme middelen, in principe door onze eigen vriendelijke en barmhartige aanwezigheid.

Broeder Charles zegt ons:

‘Voor mij is het altijd zoekend naar de laatste van de laatste plaatsen, om zo klein te zijn als mijn Meester, om bij hem te zijn, stap voor stap achter hem aan te gaan, stap voor stap, als trouwe dienaar, een trouwe discipel en – want in zijn oneindige, onvergelijkbare goedheid is Hij het waard zo te spreken – als een trouwe broer en een trouwe echtgenoot.” (Br. Charles, Geestelijke geschriften, p. 68).

“Dit goddelijke banket, waarvan ik de bedienaar ben, moet niet worden aangericht voor broeders en verwanten of rijke buren, maar voor de lamme, de blinde, de meest verlaten zielen en degenen die geen priesters hebben… Ik heb toestemming gevraagd en gekregen om me in de Algerijnse Sahara te vestigen. (Idem, p.80).

Als we naar meer welvarende plaatsen worden gezonden, willen we maatschappelijk bewustzijnswerkers en bruggenbouwers zijn tussen de rijken en de realiteit van de armen.
We komen als vrienden en broers van de armen. We ontdekken God die al aanwezig is in hun kreten en aspiraties. We laten ons op onze beurt door de armen evangeliseren en ons ministerie door hen verrijken.

3. HET PERSOONLIJKE GETUIGENIS

Overal, maar vooral op de gemarginaliseerde plaatsen, willen we prioritair evangeliseren door middel van een getuigenis van het leven in plaats van met toespraken. Dit getuigenis is gekenmerkt door nabijheid, eenvoud, verwelkoming, vriendelijkheid, belangstelling voor wat er met de andere gebeurt, concrete dienstbaarheid, innerlijke vreugde. Broeder Charles schreef aan een vriend:

“Je wilt weten wat ik kan doen voor de inboorlingen. Het is niet mogelijk om met hen rechtstreeks over Onze Heer te spreken. Dat zou ze wegjagen. We moeten hen vertrouwen inspireren, vrienden van hen maken, hen kleine diensten bewijzen, hen goed advies geven, bevriend met hen raken, hen discreet aansporen om hun natuurlijke religie te volgen, hen laten zien dat christenen van hen houden. (Idem, p. 84).

Reeds tijdens zijn retraite in november 1897, had hij deze manier van evangeliseren met deze uitspraak geformuleerd, woorden die hij in de mond van Jesus legde: “Volbreng uw roeping: verkondig het Evangelie van de daken, niet met uw woorden, maar met uw leven.”

Dit wil niet zeggen dat we het Ministerie van het Woord moeten verwaarlozen. We weten dat dit een essentieel onderdeel is van onze zending, namelijk het wekken en het voeden van het geloof: ‘Geloof komt door de prediking en de prediking door het woord van Christus’ (Rom. 10, 17). Het Tweede Vaticaans Concilie maakt dit duidelijk in het decreet over “Het ministerie en het leven van priesters”: “Het woord van de verlossing wekt het geloof in het hart van de niet-gelovigen en versterkt het in dat van de gelovigen, en met het geloof start en ontwikkelt zich de gemeenschap van de gelovigen.”(“Presbyterorum Ordinis, nr. 4.)

4. ONZE KEUZE VOOR DE FRATERNITEIT

Door onze keuze voor broederlijkheid, geven we de voorkeur aan teamwork met andere priesters – al dan niet tot onze Fraterniteit behorend – met religieuzen, diakens en leken. We willen meer broeders zijn dan tirannen, leraren of heren, zoals het Concilie het uitdrukt: “Priesters leven met andere mensen als broeders.” (Presbyterorum ordinis, nr. 3) Broeder Charles is het Concilie in dit verband voor geweest wanneer hij werk met de leken zoekt te bevorderen en te waarderen:

“Naast de priesters zijn de Priscilla’s en Aquila’s noodzakelijk om degenen te ontmoeten die de priester niet ontmoet, om door te dringen tot waar hij niet kan doordringen, om naar degenen te gaan die hem ontvluchten, om te evangeliseren door weldoende contacten, met een overvloed aan goedheid, een genegenheid die altijd klaar staat om zichzelf te geven, een goed voorbeeld dat degenen aantrekt die de priester de rug toekeren en principieel vijandig tegenover hem staan.” (Assekrem, 3 mei 1912).

Om dezelfde reden willen we tijd spenderen aan de vorming van de leken, aan hun spirituele begeleiding en aan het ondersteunen van vormen van broederlijke gemeenschappen, en dit met respect voor het ritme van elke persoon.

Evenzeer geloven wij dat onze optie voor fraterniteit een valorisatie is van een manier van leven: een universele broederschap, gekenmerkt door vriendschap, wederkerigheid en dialoog.

Evenzeer leidt onze keuze voor fraterniteit ons ertoe om de deelname van de leken aan het pastorale management van onze parochies te bevorderen, en om elke vorm van autoritarisme en klerikalisme van onze kant en elke vorm van passiviteit van de kant van de leken te vermijden. Het bestaan van Pastorale Raden, Adviescomités voor economische zaken, Teams om de verschillende pastorale sectoren te animeren, Parochieraden, Pastorale plannen die samen worden uitgevoerd, enz. zouden het onderscheidend kenmerk moeten zijn van de parochies of van de pastorale structuren die aan onze zorgen zijn toevertrouwd.

5. GEESTELIJK LEVEN EN EUCHARISTIE

Deze manier van evangeliseren impliceert voor ieder van ons een zeer diepgaand geestelijk leven dat ons ertoe brengt Jezus in de evangeliën te contempleren. Zo worden we meer en meer met Hem geconfigureerd, dankzij de actie van de Heilige Geest in ons. Het zal ons in staat stellen om in de dynamiek van de “kenosis” te treden, de afdaling, de verlatenheid, de onteigening, eigen aan het mysterie van de Incarnatie. Dit sluit in dat we omwille van Hem afstand doen van veel dingen, uit trouw aan het Evangelie: vooroordelen, materiële goederen, prestige, zoeken naar macht, veiligheid, enz. De Heilige Geest zal ons de innerlijke vrijheid geven om nieuwe wegen en ruimten te vinden in de taak van het evangeliseren van de Kerk, steeds zoekend naar de wil van de Vader, met oneindig vertrouwen.

Onze missionaire dynamiek, vooral om de moeilijkste plaatsen te bereiken en het er uit te houden, wordt ondersteund door de viering van de Eucharistie, door de dagelijkse aanbidding en door de andere middelen van geestelijke groei die typisch zijn voor onze Fraterniteit. Ze helpen ons om ons bewust te worden van Gods oneindige liefde voor ons, van zijn trouw en zijn barmhartigheid, en geven ons energie voor onze missie.

De Eucharistie moet voor ons een manier van leven worden, gekenmerkt door het delen van het brood, van persoonlijke verhalen en van het woord, zelfs met mensen uit andere religieuze tradities.

Een soortgelijke spirituele ervaring moet worden bevorderd onder de leken als we onze parochies willen transformeren naar de zendingsoriëntatie die paus Franciscus wil: een kerk onderweg die zonder angst om gekwetst of bevuild te worden door de modder waarop ze stuit, op zoek gaat naar degenen die veraf staan en die afgewezen worden door de samenleving. (Paus Franciscus, Evangelii Gaudium, nr. 28)

Aan de andere kant stelt de Eucharistie ons open om deel te nemen aan het steeds groter wordend kerkelijke lichaam. We willen ons er terdege van bewust zijn dat evangelisatie een gedeelde missie is, samen met het hele bisdom en met de universele kerk. Als diocesane priesters willen we ons als eersten sterk betrokken weten bij het presbyterium, met zijn bisschop aan het hoofd, ter ondersteuning van de uitvoering en de implementatie van de bisdomprojecten waaraan we bijdragen door ons charisma en onze pastorale accenten.

VOOR PERSOONLIJKE REFLECTIE EN GEBED.

  1. Wilt u een punt toevoegen aan dit document?
  2. Evolueert mijn pastorale structuur (parochie, opleidingscentrum, enz.) volgens deze oriëntatie?
  3. Wat moet onze persoonlijke levensstijl kenmerken om in overeenstemming te zijn met deze manier van evangeliseren?

PDF: Tekst 4 – Onze wijze van evangeliseren – NL

Tekst 3. FUNDAMENTEN VOOR EEN SPITITUALITEIT GEINSPIREERD DOOR CHARLES DE FOUCAULD

Geplaatst op door

Pr. Nabons-Wendé Honoré SAVADOGO, Burkina

Charles de Foucauld “heeft een weg van verandering bewandeld om zich de broer van alle mannen en vrouwen te voelen. [..] Hij heeft zijn verlangen naar de totale overgave van zijn persoon aan God, georiënteerd (omgebogen) naar de identificatie met de geringsten en de meest verlatenen in de diepte van de Afrikaanse woestijn. Fratelli tutti, 286-287

De diversiteit van de spirituele familie van Charles de Foucauld is indrukwekkend. Ze bestaat uit alle verschillende vormen van het christelijk leven: leken, actieve en contemplatieve religieuzen, geconsacreerde leken, priesters en bisschoppen. Allen slagen zij erin om een rijke en relevante inspiratie te putten uit de spirituele ervaring van broeder Charles. We vergeten daarbij vaak de niet-christenen en zij die geen sterke religieuze praktijk hebben, maar die zich eveneens geïnspireerd weten door Charles’ ervaring.

Het geheim van zo’n grenzen overstijgende spirituele diepte is op de eerste plaats de trouw aan het Evangelie. Hoe nauwer iemands leven aansluit bij het Evangelie, hoe aantrekkelijker en relevanter het is voor alle christenen. Naast deze trouw aan het Evangelie, beleefde broeder Charles alle vormen van het christelijk leven: als trouwe leek die zijn geloof verloor en weer herwon, als contemplatieve monnik en kluizenaar, als ‘vrije’ diocesane priester, maar ook als religieus op zijn eigen manier, als buitengewone missionaris. De diepte van de spirituele ervaring van Charles de Foucauld impliceert het bestaan van een gemeenschappelijke basis voor iedereen die beweert tot zijn spirituele familie te behoren. Al deze elementen (de auteur somt er zeven op – NVDV) mogen niet ontbreken in het spirituele leven van iedereen die Jezus in de voetsporen van het Foucauldiaans model wil volgen.

1. Een spiritualiteit van het hart: godsdienst wordt een liefdesavontuur

Eerst en vooral is er liefde en genade. Het hart, de zetel en het symbool van de liefde, is het embleem van broeder Charles. Het is het centrale, onderscheidende en specifieke element van zijn spiritualiteit. Sinds zijn bekering wil hij dat zijn hart als dat van Christus zou worden. Gedurende zijn heel turbulente leven heeft hij alles in het werk gesteld om ervoor te zorgen dat zijn hart transformeert en zich uitbreidt volgens de oneindige grenzen van het Heilige Hart van Jezus. Deze onverzadigbare liefde voor God en de mensen is de belangrijkste reden voor alle onverwachte veranderingen en transformaties in zijn leven. In zijn gebed houdt hij nooit op Jezus aan te roepen om diens heerschappij van liefde in deze wereld te brengen. We zijn kennen allen broeder Charles’ gebed van overgave, maar een aanroeping die heel vaak op zijn lippen kwam, was deze: “COR JESU sacratissimum, adveniat Regnum tuum!” (Heilig Hart van Jezus, moge uw Rijk komen!). Zelf zei hij graag dat het fundament van de religie en het geestelijk leven het hart en de liefde is. Wat hij schreef in de regel voor de congregatie die hij wilde stichten, is nog steeds geldig voor iedereen die hem wil volgen: “Laten we branden van liefde zoals het Hart van Jezus!… Laten we houden van alle mensen ‘gemaakt naar het beeld van God’, zoals dit Hart dat zo sterk van de mensen hield!” 1 Laten we God liefhebben, wiens opdracht wij vervullen van de mensen te houden. Alleen omwille van Hemzelf moeten wij Hem liefhebben. Laten we zo goed als we kunnen God liefhebben zoals het Hart van Jezus Hem liefheeft!» 2 Met het oog op die liefde was Charles de Foucauld ervan overtuigd dat men grenzeloos moet liefhebben zonder enige beperking. Hij drukt het zo uit: “Liefde is de perfectie; men kan alles overtreffen behalve de liefde: in de liefde kan men nooit ver genoeg gaan.» 3

2. De Eucharistie gevierd, aanbeden en beleefd

We kunnen de bevoorrechte uitdrukking van het Tweede Vaticaans Concilie aanwenden om te zeggen dat de Eucharistie ‘de bron en het hoogtepunt’ is van alle spirituele ervaring van Charles de Foucauld. De tegenwoordigheid van de Eucharistie is daarbij het fundament, de pijler en de onafwendbare noodzakelijkheid. Zo kan men stellen dat zijn leven tot een unieke doorleefde contemplatie van de eucharistie geworden is, tot een steeds dieper gaande beleving ervan.

De Eucharistie markeerde van begin tot eind alles wat hij geestelijk meemaakte: zijn bekering, zijn gebed, zijn relatie met Jezus, het turbulente traject van zijn roeping, zijn pastoraal van goedheid, zijn universele broederschap, zijn visie op missie, zijn aanwezigheid in de Sahara, alle momenten van zijn leven, zelf zijn dood…

Men kan geen discipel van broeder Charles zijn zonder een steeds toenemende liefde voor Jezus in de Eucharistie aanwezig en aanbeden. Ondanks zijn grote eucharistische toewijding bleef hij besluiten maken om nog meer van de Eucharistie te houden. Net als hij moeten ook wij voortdurend onze liefde voor de Eucharistie vernieuwen. We moeten ons zijn besluit eigen maken dat hij geformuleerd heeft tijdens een van zijn vele spirituele retraites: “Aan de voet van het heilig sacrament vertoeven zolang de wil van God, d.w.z. een zeer duidelijke plicht, mij niet dwingt om ervan af te wijken… […] “Nooit nalaten om de heilige communie te ontvangen, onder geen enkel voorwendsel”4.

3. Universele Broederschap

De zalige Charles de Foucauld vond in de Eucharistie de bron van universele broederschap. Nadat hij duidelijk heeft gezien dat ieder mens op de een of andere manier een deel is, een lid van het eucharistische lichaam van Christus, leidde hij daaruit de noodzaak af om alle mensen zonder onderscheid lief te hebben: “we moeten alle mensen liefhebben, ze vereren, respecteren, zonder onderscheid, omdat allen lid zijn van Jezus, deel van Jezus uitmaken… » 5. Gezien het feit dat de Eucharistie het sacrament is waar Gods liefde zich tot uit uiterste manifesteerde, denkt hij dat de beleving ervan ons teder, goed en vol liefde voor alle mensen moet maken. Paus Franciscus heeft ons broeder Charles aangeraden als een voorbeeld van broederschap en universele vriendschap met deze woorden: Charles de Foucauld “is een weg van bekering gegaan om zich broer van alle mensen te voelen. [..] Hij heeft zijn verlangen naar de totale overgave van zijn persoon aan God, georiënteerd naar de identificatie met de geringsten en de verlatenen, in de diepte van de Afrikaanse woestijn. Fratelli tutti, 286-287. Het is een onvermijdelijke uitdaging voor elke discipel van broeder Charles om deze transformatie universele broeder te worden, tot de zijne te maken; tot iemand die onvermoeibaar streeft naar een liefde zonder grenzen, teneinde een universele broeder van alle mannen en vrouwen te worden.

4. De liefde voor de armsten

Voor broeder Charles moet de aanbidding en de tederheid die we hebben voor het Lichaam van Christus in de viering en de aanbidding van de Heilige Eucharistie, leiden tot dezelfde eerbied en tederheid voor de armen. Hij had de intuïtie dat elke keer als we zeggen “dit is mijn lichaam, dit is mijn bloed,” het dezélfde Heer is die in de gelijkenis van het Laatste Oordeel benadrukt: “Wat je aan de minsten van de mijnen deed, dat deed je aan Mij.” Als tijdens zijn langdurende uitstelling van het Heilig Sacrament in Béni Abbès, iemand aan zijn deur kwam kloppen, verliet hij het Tabernakel om de persoon te gaan ontmoeten die hem kwam bezoeken. Het is dezelfde Christus die hij ontmoette in het Heiig Sacrament als in de arme die hem kwam opzoeken. Om bij de armsten nabij te kunnen blijven, om de meest afgelegen zielen te kunnen bereiken, heeft hij enorme offers gebracht: de eenzaamheid, de armoede, de onzekerheid, de onmogelijkheid om de eucharistie te kunnen celebreren…

5. Soberheid in het leven : boetedoening, nederigheid, armoede, delen

Om Jezus te imiteren die door zijn incarnatie en het kruisoffer wou afdalen op zoek naar de laatste plaats, heeft Charles de Foucauld een leven van vernedering en intense versterving geleid. Hoewel hij soms in zijn leven gedwongen werd zijn verstervingen te verzachten, bleef broeder Charles zijn hele leven lang een grote asceet. Boetedoening en verstervingen zijn niet langer altijd vereist in onze geestelijke praktijken en in onze consumptieve wereld, maar de figuur van broeder Charles herinnert ons voortdurend aan Jezus’ uitnodiging om hem te volgen in zijn afdaling in onze menselijkheid en zijn kruisoffer. Hoe kan men aanspraak maken op zijn spirituele school zonder een bepaalde dosis boetedoening of op zijn minst soberheid? We hebben zo hard behoefte aan soberheid om tegen de stroom van het consumentisme in te roeien dat zo sterk de schoonheid van onze wereld verminkt en dreigt onze moeder aarde te vernietigen. Een spiritualiteit van boetedoening en soberheid is een waar tegengif voor elk buitensporig en beledigend gebruik van de goederen die de goddelijke Voorzienigheid ons ter beschikking stelt.

6. Het contempleren van de schoonheid van God in de natuur

We hebben hierboven gezegd dat het leven van Charles zich ontvouwde als een voortdurende contemplatie van Jezus’ aanwezigheid in de Eucharistie en de Heilige Schrift. Elke dag besteedde Charles vele uren om God te overdenken, om met liefde en tederheid naar hem te kijken in gebed. Hij was een persoon die altijd verliefd was op de pracht en schoonheid van Gods oneindige liefde. Ondanks dit intense leven van contemplatie (van God) was Charles niet onverschillig voor de natuur. Hij wist er de pracht van de goddelijke schoonheid in te vinden. Hij heeft dit gevoel van schoonheid in de schepping gedurende zijn hele leven bewaard. Hij zei: “Laten we de pracht van de natuur bewonderen, alles is zo mooi en zo goed, want het is het werk van God. Die pracht leidt ons tot het bewonderen en de lof voor de auteur ervan. Als de natuur, de mens, de deugd, als de ziel al zo mooi is, hoe mooi moet dan niet Diegene zijn wier schoonheid zich nog maar als een bleke reflectie van hem daarin weerspiegelt!”

(Meditatie op Psalmen, p. 66 of: Ch. d. Foucauld, Encounters – thema’s, Nouvelle Cité, 2016. Hoofdstuk: Schoonheid)

7. Een bestendige missionaire ijver

Het geestelijke leven van broeder Charles werd gekenmerkt door een niet aflatende missionaire ijver. Van zodra hij ontdekte dat zijn roeping erin bestond om een missionaris te zijn van het eucharistische gastmaal voor de armsten, de meest verwijderden en hongerigen – vandaag zouden we spreken van de meest “periferischen” – heeft hij nooit opgehouden te bidden en werken voor de missie. Om het Evangelie te laten kennen en verkondigen, zei hij bereid te zijn alles op te offeren om “naar het uiteinde van de wereld te gaan en tot de laatste dag te willen leven”…». 6 Welke vorm onze staat van leven ook aanneemt, kunnen wij broeder Charles wel op authentieke wijze volgen zonder te verlangen dat het Evangelie en de Eucharistie tot het einde van de wereld bekend en geliefd zijn?

Om te besluiten zoals we begonnen zijn, laten we herbevestigen dat we met Charles de Foucauld te maken hebben met een bijna onuitputtelijke spiritualiteit, juist vanwege de directe connectie ervan met het Evangelie. We hebben slechts enkele van de fundamentele elementen van zijn spirituele ervaring geschetst. Het is aan elk individu om na te gaan welke de plaats en de omvang is van deze centrale en fundamentele elementen in het eigen persoonlijk spiritueel leven. Hun aanwezigheid en de verdieping ervan kunnen een indicatie zijn van de authenticiteit van onze trouw aan broeder Charles’ spirituele ervaring.

Ouahigouya (Burkina Faso), december 2020.
Pr. Savadogo Nabons-Wendé Honoré

PDF: Tekst 3 ned. Fundamenten spiritualiteit Ch de F_